Latinski
izvornik
Bela,
Božjom milošću kralj Ugarske, Dalmacije, Hrvatske, Rame, Srbije, Galicije,
Lodomerije i Kumenije svim vjernim u Kristu, koji će ugledati ovo
pismo, pozdrav i sve dobro! Gdje godar držimo da možemo kojima posredovanjem
našega imena koristiti, pristoji nam se da upotrijebimo našu naklonost,
a osobito da se istina ne prikriva ili nepravednost da ne prevlada
pravednost. Zato hoćemo da svi znadu da su, stupivši pred nas naši
mještani iz Samobora, blizu grada Okića, zamolili nas postojano da
blagoizvolimo krepošću našeg pisma potvrditi način i stanje njihove
slobode, što im je milošću i providnošću pobožne uspomene kralja Kolomana,
pokojnog našeg premilog brata, prema sadržaju slobode mještana petrinjskih
darežljivo podijeljena.
I
tako mi uvidjevši korist njihovu, uvaživši naklono njihove molbe, odlučismo
ih po rečenoj slobodi zauvijek urediti, koje niz vidjeli smo da se tako
imade u povlastici rečenoga našeg brata: da ih, naime, ne smije suditi
ni jedan od naših sudaca, izim starješine mjesta, koga bi svojevoljno
izabrali; i ako tužećima ne bi ih se moglo zadovoljiti sa strane njihovog
suca, dužan je i mora njihov sudac pred nama, a ne inače, pozvan glede
iste parnice odgovarati. I ako bi oni pred sucem koga god glede česa
tužili, ima im se dosuditi prisega. Određujemo
također da ako bi im ban nanio štetu u vrijednosti jedne marke, ima
im stostruko nadoknaditi; ipak nisu dužni banu prigodom njegovog dolaska
dati drugo već svoje kuće, a za druge potrepštine neka primaju novac.
I ako tko od njih ne bude imao djece, neka slobodno komu hoće, tako
živ kao i seleći se s ovoga svijeta, svoj imetak dade da ga drži. I
ako bi koji iz mjesta od koga bivao potvaran radi konja ili vola i glede
iznosa bi bio kadar priseći, imade mu potvarač u prisuću svjedoka dati
naknadu i stvar, glede koje se vodila parnica, ima pripasti tužitelju.
I ako bi tko htio ući u mjesto da ondje stalno obitava, slobodno može,
pošto svi to znadu, prodati sav svoj imetak, naime kuće i drugo što
posjeduje; i odlazeći iz mjesta neka tu slobodu pridrži. Ustanovljujem
također, da si biraju za crkvu svećenika koga budu htjeli, raspolažući
sa svojim desetinama kako je to običaj u mještana gdje god bili.
Međe pak zemalja
rečenih naših mještana samoborskih, kako smo razumjeli iz pisma vjernoga
našeg kneza Stjepana, brata Babonegova, koji je naročito bio od nas
određen da ovo sazna, ovako se luče: Prva međa počinje od topola i pruža
se do jednog vrela, zatim se pruža ka Brenilazu, zatim se pruža po šumi
do Rakovice, gdje se sastaju dvije vode; zatim se pruža gore do što
se općenito zove Giznik, zatim po brdu opet se pruža do Rakovice, zatim
do Brestovice i potom preko brda se pruža do potoka Črnca, zatim k Lipovici,
zatim se pruža po brdu do Grabrovnice i zatim po istom brdu, što se
općenito zove Pozorin, pruža se k Gradni i odande silazi k putu, po
kojem putu pokraj Preseke uspinje se na brdo i po istom putu silazi
k vrelu Bistrecu i po rečenom Bistrecu ide i pod Bobovicom izlazi i
opet se pruža k prvoj međi topolu. Niti
to nećemo prešutjeti, da su nam dužni plaćati rečeni naši mještani godimice
za bir sto penza, a za daću trga trideset penza. Da dakle slijed rečene
slobode često spomenutim mještanima uvijek ostane čvrst i neopoziv,
mi je našom moći i privješanjem dvostrukoga našeg pečata naklono potvrđujemo.
Dano u mjestu Verevči,
godine začeća Gospodnjega 1242., a kraljevstva našega godine osme.
Latin original
Bela dei gratia Hungarie,
Dalmacie, Chorovacie, Rame, Seruie, Gallicie, Lodomerie, Cumanieque
rex omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis, salutem
et omne bonum! Ubicunque nostri nominis interuentu posse credimus aliquibus
subueniri, pium nos decet adhibere fauorem, presertim ne uel ueritas
ocultetur aut iniquitas preualeat equitati. Eapropter ad noticiam vniuersorum
uolumus peruenire, quod accedentes ad presenciam nostram hospites nostri
de Zumbur prope castrum Oclych existentes humiliter a nobis flagitarunt
et instanter, vt modum et statum libertatis eorundem de gracia ac prouidencia
pie memorie regis Colomani karissimi qoundam fratris nostri, iuxta tenorem
libertatis hospitum de Petyrna liberaliter concesse, nostrarum auctoritate
litterarum dignaremur confirmare.
Nos itaque considerata eorum
utilitate, precibus ipsorum fauorabiliter annuentes, sub libertate iam
prefata ipsos duximus perpetuo statuendos. Cuius seriem in priuilegio
memorati fratris nostri taliter uidimus contineri, vt uidelicet ipsos
nullus iudicum nostrorum, preter maiorem ville eorum, quem uoluntarie
elgerint, audeat iudicare; etsi ab ipsorum iudice conquerentibus satisfieri
non poterit, iudex eorum in nostra presencia et non alias super ipsa
causa citatus debeat et teneatur respondere. Et si ipsi alias coram
iudice quemquam inpeterent super aliquo, eis iudicetur iuramentum.
Statuimus eciam, quod si banus
eis ad ualorem unius marce dampnum faceret, in centuplo restitueret
eisdem, tamen bano non aliud nisi domos suas occasione descensus dare
teneatur, pro alias vero necessariis precium recipiant; et si aliquis
ipsorum prole caruerit, tam ipso uiuente quam a seculo transmigrante
bona sua cuicunque uoluerit libere conferat retinenda. Et si aliquis
de uilla super equo uel boue calumpniatur ab aliquo, proquanto sacramentum
facere presumpserit, sibi calumpnias testibus astantibus restituat et
res pro qua causabatur ad requierentem deuoluatur. Et si aliquis ipsam
uillam intrare uoluerit moraturus, omnia bona sua, domos uidelicet et
alia que posidet, omnibus scientibus liberam habeat uenendi facultatem
et recedens de uilla retineat eandem. Statumus eciam, ut sacerdotem
quemcunque uoluerint in suam recipiant ecclesiam, de decemis eorum prout
mos est hospitibus ubicunque manentibus disponentes.
Mete autem terrarum dictorum
hospitum nostrorum de Zumbur, sicut per litteras nostri fidelis comitis
Stephani fratris Baboneg, qui ad id conoscendum specialiter per nos
fuerat destinatus, inteleximus hoc modo distiquuntor: prima meta incipit
de Thopol et tendit ad fontem unum, deinde tendit ad Brenilaz, deinde
per siluam tendit ad Rocoycha vbi due aque simul veniunt, deinde sursum
tendit usque quod uulgo dicitur Pyzni, deinte per montem iterum tendit
ad Rocoycha, deinde ad Brezthoycha, et postea ultra monten tendit in
riuum Chernych, deinde ad Lypoycham, deinde per montem tendit ad Grabronicham
et inde per eundem quod uulgo dicitur Pozorin tendit ad Gradnam et inde
descendit ad uiam per quam iuxta Praseckam ascendit ad monten at per
dictum Bysterch vadit et sub Boboycha exit, iterum tendit ad priorem
metam Thopol.
Nec hoc tamen sub silencio
uolumus preterire, quod predicti hospites nostri nobis annuatim pro
collecta centum pensae et pro tributo fori triginta pensas soluere tenentur.
Vt igitur enarrate libertates series sepedictis hospitibus salua semper
et irretractabilis permaneat, presentem ipsam auctoritate ac duplicis
sigilli nostri inpensione propensius confirmamus.
Datum in villa Vereucha anno
dominice incarnacionis MCCXL. secundo regni uero nostri anno octauo.